Relletjes naar aanleiding van een verboden toneelstuk

 

Dhr. G. Haemers betaalde op 13 oktober 1938 dertig gulden
aan auteursrechten voor de opvoering van 'de Kaptein'


In 1938 besloot zangvereniging "Helicon" een toneelavond te organiseren voor de inwoners van Klimmen.
Bij het zoeken naar een geschikt stuk viel hun keuze op de "Kaptein van Köpenick" van Maastrichtenaar Fons Olterdissen, het stuk dat 15 jaar eerder al eens met groot succes in ons dorpje was opgevoerd. Enkele spelers van toen werden benaderd om opnieuw hun medewerking te verlenen en met veel enthousiasme ging men aan de slag. Kosten noch moeite werden hierbij gespaard want men wilde zo goed mogelijk voor het Klimmens voetlicht treden.
Veertien dagen vóór de opvoering die gepland stond op zondag 16 oktober, werd in het gemeentehuis de benodigde vergunning aangevraagd en verkregen. Een paar dagen later begon zich echter het gerucht te verspreiden dat er van de opvoering wel eens niets terecht zou komen.
Sterker nog: Boze tongen beweerden dat de "Kaptein" helemáál niet zou doorgaan.
 

De hoofdrolspeler van 1964: Piet Meurders
Op donderdag 13 oktober ontvingen de acteurs van burgermeester M.A.H.A. Kerckhoffs het verzoek het tekstboekje met de door hen aangebrachte veranderingen in de originele tekst, op het gemeentehuis te bezorgen.
Aan dit verzoek werd op de volgende dag braaf gehoor gegeven.
Op zaterdagmorgen om 11.15 uur kwam de reactie van de burgervader:

Stuk afgekeurd

Verbijstering alom en benieuwd naar de reden van deze ommezwaai, togen de spelers naar het gemeentehuis. Werden de aangebrachte wijzigingen misschien als beledigend ervaren? "Neen", spak de burgemeester maar hij kon het niet tolereren dat een snurkende secretaris, slapende klerken en zelfs een aangeschoten veldwachter op het toneel zouden verschijnen. Dat zou ronduit beledigend zijn voor zijn gewaardeerde ambtenaren!
s' Avonds werd er opnieuw onderhandeld met de burgervader. Hierbij bood men aan ŕlle gemaakte veranderingen in het draaiboek te annuleren! Tevergeefs. Burgemeester Kerckhoffs had niets tegen de aangebrachte veranderingen maar was niet te spreken over de strekking van het verhaal. De "Kaptein van Köpenick" was gewoonweg niet geschikt voor de inwoners van zijn dorp en daarmee basta.

Toen het bestuur met dit bericht terugkeerde naar het patronaat waar de acteurs gespannen op de uitslag van dit overleg hadden gewacht, sloeg de vlam in de pan. De talloze uren die men had geďnvesteerd in dit toneelstuk, waren zomaar van tafel geveegd. Om nog maar te zwijgen over de onkosten (140 gulden) die men reeds had gemaakt!
Woedend verlieten zij het patronaat en begonnen op straat coupletten van de "Kaptein" te zingen. Zo trokken zij naar het gemeentehuis waar zij 'onkuise' verwensingen aan het adres van de burgemeester scandeerden. De veldwachter die niet begreep wat zijn dorpsgenoten bezielde, trok zijn notitieblokje en schreef diverse bekeuringen uit. De burgemeester reageerde hierop door de dag erna zijn politiemacht te versterken hetgeen weer olie op het vuur was voor de demonstranten.
 

Opvoering van de 'Kaptein van Köpenick' in het patronaat

Op 18 oktober ontving het bestuur van zangvereniging "Helicon" een bericht van een nazaat van niemand minder dan Dhr. Fons Olterdissen. Deze had naar aanleiding van de gebeurtenissen in ons dorpje, een gesprek gehad met het gouvernement te Maastricht en hoopte de kemphanen opnieuw aan de onderhandelingstafel te krijgen.
Dat lukte en nog diezelfde avond vond er een gesprek plaats tussen drie afgevaardigden van het gouvernement, een deputatie van het bestuur van zangvereniging "Helicon", burgemeester Kerckhoffs en Dhr. Olterdissen.
Het werd een vruchtbaar gesprek met als resultaat dat het stuk op 30 oktober alsnog opgevoerd mocht worden. Enige voorwaarde was dat burgemeester Kerckhoffs de stukjes die naar zijn mening niet door de beugel konden, mocht schrappen! Mits er op die passages strookjes papier werden geplakt, hoefden zelfs de tekstboekjes niet meer vernietigd te worden.
Juichstemming bij zangvereniging "Helicon" want dit was veel meer dan zij in hun stoutste dromen hadden durven hopen. Klimmen kreeg zijn "Kaptein" en vol goede moed keerde men terug naar het patronaat om te repeteren.
 

Piet Meurders temidden van enkele schutten van de schutterij

Op maandagavond 24 oktober werd er echter opnieuw een schriftelijk besluit van de burgemeester afgeleverd. De vergunning voor 30 oktober was ingetrokken! Zonder nadere toelichting en aanwijzingen waarom...
 

In 1964 kreeg Klimmen alsnog zijn "Kaptein van Köpenick" en dit keer waren er géén problemen! Het stuk werd opgevoerd door het Mannenkoor "Sint Remigius" en behalve dat sommige acteurs gekleed waren in uniformen van de schutterij, speelden ook nog enkele schutten mee.
 

Slotscéne van de 'Kaptein van Köpenick'

Tekst gebaseerd op krantenknipsels uit het privé archief van wijlen Dhr. Rien Heijmans.
De foto's zijn eveneens afkomstig uit dit archief.


Klik hier om terug te keren naar de geschiedenis van Klimmen

 

© 2009 W. Leunissen